ΣΤΕΛΙΟΣ ΦΑΪΤΑΚΗΣ (1976-2023)

Το παρόν ιστολόγιο είναι κατά κύριο λόγο αφιερωμένο στην Ποίηση. Ενίοτε, ωστόσο, ασχολείται και με άλλες μορφές Τέχνης. Η αφορμή για την παρούσα ανάρτηση δεν είναι ευχάριστη. Πριν από λίγες ημέρες πληροφορήθηκα από τις πολιτιστικές στήλες ότι απεβίωσε στις 7.10.2023 ο σπουδαίος ζωγράφος Στέλιος Φαϊτάκης.

Η πρώτη μου επαφή με το έργο του έγινε στην 1^η Μπιενάλε της Αθήνας με τίτλο “Destroy Athens” το 2007, όταν αντίκρυσα μία τοιχογραφία που είχε φιλοτεχνήσει με τίτλο «Ο Σωκράτης πίνει το κώνιο». Επρόκειτο για μία τοιχογραφία μεγάλων διαστάσεων, η οποία προκαλούσε δέος στον θεατή. Από την πρώτη στιγμή που εισήλθα στον χώρο όπου εκτίθετο μου κίνησε το ενδιαφέρον και αποτελεί το έργο που ξεχώρισα από εκείνη την έκθεση. Τεράστια εντύπωση μου προκάλεσε ο συνδυασμός διαφορετικών τεχνοτροπιών, στοιχείο χαρακτηριστικό της τέχνης του Φαϊτάκη. Ο ίδιος περιέγραφε αυτό το πολύ ιδιαίτερο καλλιτεχνικό ύφος ως εξής:

«Ριζωμένος στη βυζαντινή τέχνη, ερευνώ, ανακαλύπτω και χρησιμοποιώ μια πληθώρα τρόπων καλλιτεχνικής δημιουργίας που πηγάζουν από διαφορετικές παραδόσεις, όπως τη μεξικανική μνημειακή ζωγραφική, την τέχνη του Θιβέτ, της Ιαπωνίας, τη σχολή της Φλάνδρας και άλλες. Επιπλέον, συνδυάζω τις πολιτισμικές παραδόσεις με στοιχεία που προκύπτουν από την προσεκτική παρατήρηση της σύγχρονης παγκόσμιας κουλτούρας. Σεβόμενος τις επιρροές μου, προσπαθώ ταυτόχρονα να διατηρήσω έναν αμιγώς προσωπικό χαρακτήρα και η δουλειά μου να μην αναπαράγει το ύφος των παλιών μαστόρων. Στα έργα μου χρησιμοποιώ όλων των ειδών τις επιφάνειες, σε διαφορετικές διαστάσεις, από μινιατούρες σε χαρτί μέχρι τοιχογραφίες, παντρεύοντας παραδοσιακά με σύγχρονα υλικά και τεχνικές».

Στέλιος Φαϊτάκης - «Ο Σωκράτης πίνει το κώνιο» 
(Πηγή: https://www.steliosfaitakis.com/)

Πράγματι, ήταν εξαιρετικός ο τρόπος που συνδύαζε όλα αυτά τα διαφορετικά στοιχεία στην τέχνη του, κατορθώνοντας αφενός να δημιουργήσει ένα εντελώς προσωπικό ύφος και αφετέρου να αποφύγει την παγίδα να παρουσιάσει ένα σύνολο παράταιρων στοιχείων. Όλες του οι επιρροές ήταν αρμονικά ενταγμένες μέσα στο έργο του, όσο ετερόκλητες κι αν ήταν. Αυτό, κατά την ταπεινή μου άποψη, ήταν και το στοιχείο που τον έκανε να ξεχωρίζει από τους ομοτέχνους του. Ακόμα κι ένας μη ειδικός, όπως εγώ, μπορούσε να διακρίνει το έργο του ανάμεσα σε δεκάδες άλλα.

Εξηγώντας τη θεματολογία, τα μέσα και τους καλλιτεχνικούς του στόχους ο Φαϊτάκης ανέφερε: 

«Θεματικά, ο πυρήνας της δουλειάς μου είναι η αποκαλούμενη “ανθρώπινη κατάσταση”, η οποία προκύπτει από τα διαρκώς αναπάντητα ερωτήματα της ύπαρξης. Σε αυτό το πλαίσιο, το έργο μου αντλεί την έμπνευσή του από τη θρησκεία και την πνευματικότητα, τη φιλοσοφία, από άλλες μορφές τέχνης, την επιστήμη, τις ανθρώπινες σχέσεις, την ιστορία κ.ά. και τοποθετεί όλα αυτά τα στοιχεία σε διάλογο μεταξύ τους με σκοπό να δημιουργήσει μια σύνθετη αφήγηση.

Η ανθρωποκεντρική ζωγραφική μου περιλαμβάνει σουρεαλιστικά στοιχεία, είναι γεμάτη από αλληγορίες και παράδοξα, χρησιμοποιεί ελεύθερα τη φαντασία ξεπερνώντας την αυστηρά λογική σκέψη. Η ειρωνεία, το δράμα, οι μεταφορές και οι συμβολικοί κώδικες αποτελούν τα περαιτέρω εργαλεία που συνεργάζονται για να δημιουργήσουν έναν γρίφο, μια παράθεση συγγενών εικόνων με αινιγματικές σχέσεις μεταξύ τους, που πάντα όμως καταλήγουν σε ένα σημείο αρμονικής ισορροπίας.

Θέλησή μου είναι να προσφέρω στον θεατή μια ευκαιρία να αποδράσει από τον ορθολογισμό που επιβάλλει η εποχή της υψηλής τεχνολογίας και της μηχανοποίησης των ανθρώπινων σχέσεων, να βρεθεί σε τόπους που βρίσκονται πέρα από τον χρόνο, να θέσει εκείνα τα ερωτήματα που θα διευρύνουν την αντίληψή του και να βελτιώσει τη σχέση του με τον κόσμο που τον περιβάλλει. Η δυτική σκέψη, τείνοντας όλο και περισσότερο προς μια μηχανιστική αντίληψη του κόσμου και του ίδιου του ανθρώπου, έχει συστηματικά απορρίψει έννοιες όπως “μαγεία” και “μυσταγωγία” υποβαθμίζοντας τη σημασία τους. Η δουλειά μου είναι εδώ για να συνεισφέρει στο να επανέλθουν εκεί όπου αισθάνομαι πως τους αξίζει να βρίσκονται, ειδικά όταν εμπλέκεται η τέχνη: στην κορυφή των φιλοφρονήσεων».

Ο πρόωρος χαμός του Στέλιου Φαϊτάκη αφήνει ένα δυσαναπλήρωτο κενό στον ελληνικό και στον παγκόσμιο εικαστικό χώρο. Τα έργα του, ωστόσο, θα αποτελέσουν στο διηνεκές έναν φάρο του καλλιτεχνικού του μεγαλείου.

Σύντομο βιογραφικό

Ο Στέλιος Φαϊτάκης γεννήθηκε το 1976 στην Αθήνα, όπου έζησε και εργάστηκε. Αποφοίτησε από την Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών (2003) με καθηγήτρια τη Ρένα Παπασπύρου στο Γ΄ εργαστήριο ζωγραφικής. Παρακολούθησε μαθήματα Αγιογραφίας, ως κατ’ επιλογήν μάθημα, με δάσκαλο τον Σώζο Γιαννούδη.

Έργα του παρουσιάστηκαν σε πληθώρα ατομικών και ομαδικών εκθέσεων στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Ενδεικτικά αναφέρονται: 1η Μπιενάλε της Ρίγας “RIBOCA” (2018), «Αντίδωρον», έκθεση του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ), μέρος της Documenta 14, Κάσελ (2017), «Δικαίωμα στο μέλλον», Μουσείο Τέχνης του 20ού και 21ου αιώνα, Αγία Πετρούπολη (2017), «Τέμπλον», Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού Θεσσαλονίκης (2017), «Κοινοί ιεροί τόποι», Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (ΜOMus), Θεσσαλονίκη (2017), Lasco Project #6, με ανάθεση μόνιμης τοιχογραφίας στο κτήριο του Palais de Tokyo, Παρίσι (2016), “Shit and Die”, Palazzo Cavour, Τορίνο (2014), 1η Μπιενάλε του Κιέβου (2012), τοιχογραφία στην πρόσοψη του δανέζικου περίπτερου στην 54η Μπιενάλε της Βενετίας (2011), “Art in the Street”, MoCa, Λος Άντζελες (2011) και 1η Μπιενάλε της Αθήνας “Destroy Athens” (2007). Η τελευταία ατομική έκθεση του Στέλιου Φαϊτάκη έλαβε χώρα το 2018 στην γκαλερί Rabouan Moussion στο Παρίσι με τίτλο «Επιστημονικό Δόγμα».

Όλα τα στοιχεία για το έργο του Στέλιου Φαϊτάκη αντλήθηκαν από την προσωπική του ιστοσελίδα https://www.steliosfaitakis.com/.